เมื่อการตรวจโรคมะเร็งนั้นนับเป็นการตรวจโรคทั่วไป หลายคนก็เริ่มสงสัยว่าตัวเลขที่ปรากฏบนผลตรวจนั้นคืออะไร มันดูซับซ้อนและยากที่จะเข้าใจ ค่ามะเร็งนั้นแสดงถึงการป่วยเป็นโรคมะเร็งใช่หรือไม่ หากค่ามะเร็งสูงแสดงว่าเป็นโรคมะเร็งใช่ไหม ดังนั้นทางเราจึงได้เชิญแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคมะเร็งจากโรงพยาบาลมะเร็งฟูด้ามาสอนทุกท่านเกี่ยวกับการอ่านค่ามะเร็ง

　　คำถามที่ 1： ค่ามะเร็งคืออะไร？

　　คำตอบ： หลายท่านเมื่อได้ยินว่า “ค่ามะเร็ง” เกินกว่าปกติก็จะเกิดความกังวล ฉะนั้นแล้วค่ามะเร็งที่ว่านี้คืออะไร การบ่งชี้ของค่ามะเร็งนั้นสามารถบอกอะไรได้บ้าง  นพ.หลิวชู่เผิ่งกล่าวว่า แท้จริงแล้วการตรวจหาค่ามะเร็งคือกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ที่ใช้ในการหาค่ามะเร็งในเลือด เซลล์ เนื้อเยื่อ หรือของเหลวต่างๆในร่างกาย ค่ามะเร็งที่พบบ่อยเช่น AFP CEA CA125 เป็นต้น

　　ค่ามะเร็งนั้นสามารถทำให้ตรวจพบมะเร็งได้ และระดับความสูงของค่ามะเร็งบางชนิดนั้นสามารถแสดงให้เห็นถึงระยะของโรค รวมถึงขนาดและน้ำหนักของก้อนเนื้อได้ด้วย แต่ปัจจุบันนั้นยังไม่มีมะเร็งชนิดไหนที่มีค่ามะเร็งสูงถึง 100% ซึ่งสามารถกล่าวได้ว่า ค่ามะเร็งนั้นไม่สามารถแสดงให้เห็นถึงความมีอยู่ของก้อนเนื้อได้อย่าง 100% ค่ามะเร็งบางชนิดนั้นแสดงผลค่อนข้างต่ำ ดังนั้นการคัดกรองผู้ป่วยมะเร็งด้วยค่ามะเร็งนั้นถือว่าเป็นไปได้ค่อนข้างยาก

　　คำถามที่ 2： ค่ามะเร็งและเนื้องอกนั้นมีความสัมพันธ์กันหรือไม่

　　คำตอบ： มีความสัมพันธ์กัน แต่ก็ไม่สามารถนำทั้งสองอย่างมีเชื่อมโยงกันได้อย่างสมบูรณ์ สำหรับผู้ป่วยบางท่านเมื่อพบว่าค่ามะเร็งของตนเองนั้นเกินกว่าปกติก็จะเกิดความกังวล และคิดว่าตนเองนั้นป่วยเป็นโรคมะเร็ง สำหรับเรื่องนี้ นพ.หลิวชู่เผิ่งกล่าวว่าค่ามะเร็งนั้นเป็นเพียงแค่การเตือนล่วงหน้าเท่านั้น แต่เราไม่สามารถนำค่ามะเร็งมาเป็นผลวิจัยหลักในการวินิจฉัยโรคได้ ในการตรวจร่างกายหากพบว่าค่ามะเร็งสูงนั้นไม่ได้หมายความว่าจะเป็นโรคมะเร็งอย่างแน่นอน และก็ไม่สามารถนำมาใช้ในการคัดกรองผู้ป่วยมะเร็งได้ เมื่อค่ามะเร็งสูงนั้นยังสามารถบ่งชี้ถึงโรคอื่นๆได้ เช่น โรคตับอักเสบเรื้อรัง โรคต่อมลูกหมากโต โรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ หรือการรับประทานยาต่างๆอาจส่งผลต่อผลตรวจเช่นกัน สามารถพูดได้ว่า ผู้ป่วยมะเร็งนั้นไม่จำเป็นต้องมีค่ามะเร็งสูง ปัจจุบัน ค่า AFP นั้นสามารถแสดงถึงเนื้องอกได้เพียงแค่ 70% เท่านั้น หรือ ในผู้ป่วยมะเร็งตับมีเพียง 70% เท่านั้นที่ค่ามะเร็งสูงเกินเกณฑ์ และมีผู้ป่วยอีก 30% ที่ป่วยเป็นมะเร็งแต่ค่ามะเร็งนั้นอยู่ในเกณฑ์ปกติ

　　นพ.หลิวชู่เผิ่งกล่าวว่า โรคมะเร็นั้นไม่สามารถวัดจากค่ามะเร็งได้ เราจะต้องหมั่นตรวจสอบความเปลี่ยนแปลงขอของค่ามะเร็งจึงจะสามารถช่วยได้ หากมีบุคคลในครอบครัวมีประวัติเป็นผู้ป่วยโรคมะเร็ง หรือในระหว่างช่วงติดตามค่ามะเร็งยังคงสูงขึ้นเรื่อยๆ ผู้ป่วยจะต้องเข้ารับการตรวจอย่างละเอียด เช่น การตรวจสแกนคอมพิวเตอร์ อัลตราซาวน์ โดยเฉพาะการตรวจชิ้นเนื้อจะสามารถยืนยันโรคได้แน่ชัด

　　อ่านค่ามะเร็งกับผู้เชี่ยวชาญ

　　ปัจจุบันค่ามะเร็งที่ใช้บ่อยที่สุดคือ AFP CEA CA125 CA153 PAP เป็นต้น ค่ามะเร็งที่กล่าวไปข้างต้นนั้นมีความหมายว่าอย่างไร เราจะสามารถเข้าใจมันได้หรือไม่ นพ. หลิวชู่เผิ่งมีวิธีการอ่านแนะนำให้ทุกท่าน ดังนี้：

　　1.  AFP

　　ค่าปกติ คือ 0—8U/mL： APF คือค่าที่แสดงให้เห็นถึงการเกิดของโรคมะเร็งตับ ซึ่งมีความเป็นไปได้สูงถึง 60-70% หากค่า AFP＞400 U/mL เป็นระยะเวลา 4 สัปดาห์ติดกัน หรือ 200～400 U/mL เป็นระยะเวลา 8 สัปดาห์ติดกัน หากนำมาวินิจฉัยร่วมกับการตรวจโดยการแสดงภาพแล้ว สามารถตรวจพบโรคมะเร็งตับได้

　　มะเร็งตับ มะเร็งอัณฑะและมะเร็งรังไข่ จะสามารถวัดค่า AFP ได้ การบ่งชี้นั้น ＞80% กล่าวได้ว่า＞80% ของผู้ป่วยมะเร็งตับนั้นสามารถตรวจพบได้จากความผิดปกติของค่า AFP ค่าปกตินั้นต่ำกว่า 5.8 U/mL หากค่าบ่งชี้อยู่ที่ 400U/mL เป็นระยะเวลานานกว่า 4 สัปดาห์นั้นก็สามารถประเมินถึงความมีอยู่ของโรคได้ เว้นเสียแต่ผู้ป่วยเป็นโรคไวรัสตับอักเสบเรื้อรังเนื่องจากผู้ป่วยโรคนี้สามารถทำให้ค่า AFP สูงขึ้นได้

　　2. CEA

　　ค่าปกติ 0-5 U/mL ค่า CEA นั้นสามารถพบได้ในตัวอ่อนของครรภ์หรือเนื้อเยื่อในลำไส้นับเป็นการบ่งชี้โรคในวงกว้าง ค่า CEA นั้นสามารถบ่งชี้โรคมะเร็งลำไส้ได้ 70% มะเร็งกะเพาะอาหาร 60％ มะเร็งตับอ่อน 55％มะเร็งปอด 50％ มะเร็งเต้านม 40％ มะเร็งรังไข่ 30％ มะเร็งมดลูก 30%

　　70-80% ของผู้ป่วยมะเร็งลำไส้นั้นมีค่า CEA สูงกว่าปกติ แค่ค่า CEA นั้นค่อนข้างชัดเจน โดยทั่วไปแค่ 10 U/mL ก็สามารถแสดงถึงความมีอยู่ของโรคมะเร็งได้แล้ว

　　ค่าปกติ 0-39 U/mL  อัตราการบ่งชี้ของมะเร็งตับอ่อนอยู่ที่ 80-90% อัตราการบ่งชี้ของมะเร็งลำไส้อยู่ที่ 60% อัตราการบ่งชี้ของมะเร็งตับอยู่ที่ 64% เว้นแต่ผู้ป่วยมะเร็งตับอ่อนแบบจีน มะเร็งถุงน้ำดี Cholestatic cholangitis โรคตับแข็ง โรคตับก็สามารถทำให้ค่า CEA สูงขึ้นได้

　　3. CA125

　　ค่า CA125 นั้นสามารถตรวจพบได้ที่บริเวณเยื่อบุผิวของเนื้อเยื่อมะเร็งรังไข่ หรือเซรุ่มของผู้ป่วย ค่า CA125 นั้นเป็นการตรวจที่สำคัญสำหรับการคัดกรอง วินิจฉัย และการรักษาผู้ป่วยมะเร็งรังไข่ ซึ่งสามารถบ่งชี้ได้ถึง 70%

　　ค่าปกติของ CA125 จะอยู่ที่ 0-8.5 U/mL % ซึ่งจะสามารถบ่งชี้โรคมะเร็งรังไข่ มะเร็งเต้านม มะเร็งตับอ่อน มะเร็งกระเพาะอาหารเป็นต้น และเป็นการตรวจที่สามารถบ่งชี้อย่างสำคัญสำหรับผู้ป่วยหญิง และเป็นการตรวจที่ได้รับการยอมรับกันในสากล แต่โรคหรือภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ โรคกระดูกเชิงกรานอักเสบ ซีสต์รังไข่ หรือช่วงสามเดือนแรกของการตั้งครรภ์ก็อาจทำให้ค่า CA125 สูงขึ้นได้เช่นกัน

　　PSA ค่าปกติ ：0-6.5 U/mL สามารถบ่งชี้โรคมะเร็งต่อมลูกหมากได้ แต่โรคต่อมลูกหมากโต โรคต่อมลูกหมากอักเสบ โรคไต โรคตับ หรือโรคที่เกี่ยวกับทางเดินกระเพาะปัสสาวะก็อาจทำให้ค่า PSA สูงขึ้นได้เช่นกัน

　　4. CA15-3

　　ค่า CA 15-3 นั้นสามารถเป็นตัวช่วยในการวินิจฉัยโรคมะเร็งเต้านม การติดตามอาการหลังการผ่าตัด และการตรวจการแพร่กระจายของโรคได้ แต่ค่า CA15-3 นั้นสามารถบ่งชี้โรคมะเร็งเต้านมระยะแรกได้ค่อนข้างน้อย หรือแค่เพียง 60% เท่านั้น บ่งชี้โรถมะเร็งเต้านมระยะสุดท้ายได้ 80% เท่านั้น และสามารถบ่งชี้การแพร่กระจายของโรคมะเร็งเต้านมได้สูงถึง 80%

　　5. PAP

　　เซรุ่ม PAP ในมะเร็งต่อมลูกหมากสูงนั้นสามารถเป็นตัวบ่งชี้ในการวินิจฉัย การรักษา การแบ่งระยะของผู้ป่วยโรคมะเร็งได้ แต่โรคต่อมลูกหมากอักเสบและโรคต่อมลูกหมากโตก็สามารถทำให้ค่า PAP สูงได้เช่นกัน

　　โดยทั่วไปแล้วค่ามะเร็งไม่สามารถบ่งชี้การเกิดโรคมะเร็งได้อย่างสมบูรณ์แบบ เนื่องจากยังไม่สามารถหาข้อบ่งชี้ที่ยืนยันแน่นอนได้ 100% และการตรวจค่ามะเร็งนั้นสามารถเกิดความผิดพลาดได้ ดังนั้นควรเข้ารับการตรวจอย่างละเอียดที่โรงพยาบาล

　　นพ.หลิวชู่เผิ่งกล่าวว่า หากเข้ารับการตรวจแล้วพบค่ามะเร็งผิดปกติ อย่าเพิ่งกังวล ให้ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญเพื่อทำการประเมินอย่างละเอียด และงดการตรวจต่างๆที่ส่งผลกระทบต่อผลตรวจ และทำการตรวจซ้ำหลังสองเดือน หากค่ามะเร็งสูงขึ้น ซึ่งโดยทั่วไปแล้วต้องสูงขึ้นมากกว่า 2.5% ถึงจะมีผล ถึงจะแสดงให้เห็นถึงความมีอยู่ของโรคมะเร็ง และควรเข้ารับการตรวจด้วยเครื่องสแกน โดยทั่วไปแล้วหากค่ามะเร็งผิดปกติ (สูงกว่าปกติไม่มากนัก) โอกาสในการเป็นโรคมะเร็งนั้นค่อนข้างต่ำ ควรพิจารณาเข้ารับการตรวจเพิ่มเติม และไม่ควรกังวลมากเกินไป หากค่ามะเร็งยังคงสูงขึ้นอย่างต่อเนื่องควรรีบปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญโดยทันที

　　โดยทั่วไปแล้วโรคมะเร็งนั้นจะไม่มีการแสดงอาการใดๆ ผู้ป่วยส่วนมากจะมีอาการเมื่อโรคเข้าสู่ระยะกลาง หรือระยะสุดท้ายแล้ว ซึ่งหมายความว่าได้เสียโอกาสที่ดีที่สุดในการรักษาไปแล้ว ดังนั้นเราควรเข้ารับการตรวจร่างกายเป็นประจำเพื่อประโยชน์ในการรักษา